مطالعه بیرونی ترین بخش متن، پاراتکست، به ندرت مورد توجه پژوهش و نقد ادبی واقع شده است. دامنه این مبحث که از «عنوان» اثر شروع و تا «اطلاعات پشت جلد کتاب» گسترش می یابد موضوع کامل کتابی به نام نقاط شروع (1987) از ژرار ژنت است. علی رغم اینکه دستاوردهای «نظری» این کتاب از زمان چاپ تا کنون مرجع انکارناپذیری برای نقد ادبی فراهم کرد در عین حال، این اثر در حوزه «تحلیل کاربردی» تاثیر و اقبال قابل توجهی نیافته است. مطالعه حاضر به موضوع عناصر بیرون متنی آغازین در درام تاریخی مرگ یزدگرد، اثر بهرام بیضایی خواهد پرداخت. «عنوان»، «پیش نگاشت» و «توضیحات صحنه» ای پیشاکنشی، سه عنصر بیرون متنی ای خواهند بود که در اثر ذکر شده مورد تحلیل قرار خواهند گرفت. فرضیه مطالعه حاضر بر این است که «پیش متن» های اثر حاضر، عناصر زیبایی شناختی و ایدیولوژیکی کافی جهت دریافت فرم و محتوا به خواننده خاص، ارایه می کند. «پیش متن» فراتر از نقش ابتدایی معرفی گر اثر رفته وخود همچون چکیده تمام گوی اثر عمل خواهد کرد.

ادبیات هر ملتی به مسائل اساسی وجود، یعنی مرگ و زندگی بسیار پرداخته است و ادبیات فارسی نیز از این قاعده مستثنی نیست. این مفاهیم بطور گسترده ای توسط شاعران بزرگ معاصر ایرانی از جمله سپهری، اخوان، فرخزاد، نیما یوشیج و شاملو مورد مطالعه قرار گرفته است. دیدگاه این شاعران در برخورد با این مساله که مبتنی بر جهان بینی خاص آنانست، اساسا با یکدیگر متفاوت می باشد. برخی، با دیدگاهی خوش بینانه به مساله نگاه می کنند. در حالیکه برخی دیگر با دیدی منفی به این موضوع می نگرند. مطالعه و مقایسه دیدگاه شعرای مذکور راجع به مساله مرگ و زندگی با تکیه بر مثال هایی از آثارشان موضوع کار تحقیق ما را تشکیل می دهد.

همه اشخاصی که رای به ضرر آن ها است در صورتی که حق خود را ساقط نکرده باشند برابر قاعده «مغلوبیت» حق شکایت از رای را دارند، در مواردی محکوم علیه حق انتخاب چند شیوه شکایت از رای را دارد و ممکن است در مهلت یک شیوه شکایت از رای شیوه دیگری را انتخاب کند که هنوز مهلت آن نرسیده است مانند در مهلت واخواهی شیوه تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی درپیش گیرد و یا در مهلت تجدیدنظرخواهی شیوه فرجام خواهی را درپیش گیرد. در این صورت این پرسش پیش می آید که آیا از نظرگاه حقوق آیینی این امر قابل پذیرش است یا خیر؟ دیوان عالی در رای وحدت رویه شماره 819 به تاریخ 16 فروردین 1401 خورشیدی در خصوص رایی که محکوم علیه در مهلت تجدیدنظرخواهی درخواست فرجام خواهی داشته فرجام خواهی را به درستی مورد پذیرش قرار داده و بنابراین تکلیف کرده که شعبه های دیوان عالی کشور برخلاف رویه غالب زمان صدور رای وحدت رویه، فرجام خواهی را به تجدیدنظرخواهی توصیف نکنند. این رای مورد نقد برخی است و افزون بر آن زوایای دیگری نیز دارد و اصلی ترین پرسش در مورد اسقاط ضمنی حق شکایت از یک شیوه و در پیش گرفتن شیوه دیگری و نیز استفاده وحدت ملاک آن در موارد مشابه است.

اکوفیکسیون یا داستان تخیلی زیست محیطی، به عناصر روایی (فیلمی یا متنی) اطلاق می شود که از نظریه های کنونی زیست محیطی نشات می-گیرد. داستان کوتاه « قطعه ایی از کتاب دریا»، گرایشات زیست محیطی واگنر، نویسنده ی رمان «اودیسه انواع» را به طور واضح و موثر به تصویر می کشد. اگر چه هیچ نو آوری یا برجستگی فنی در این داستان به چشم نمی خورد ولی اهمیت آن در روشی قرار دارد که نویسنده بکار گرفته است: داستان، پارادایمی غنی حاوی موضوعات جمعی که در تخیلات فرهنگی یک نویسنده ریشه دوانده است را به گونه ای نمادین به نمایش می گذارد. وجوه شگفت انگیز، نظیر آنچه در قصه ها می گذرد، داستان را بر روی گذشته گشوده است؛ اشاراتی ولو گذرا به آینده آن را بر روی آینده نیز می گشاید؛ همچنین با صداقت و بی آلایشی خاصی روایت شده است. در مقاله حاضر با تکیه بر تحلیل ساختار سمبولیک، گونه شناسی و مضمون اثر واگنر، به جلوه های زیبایی شناسی آن خواهیم پرداخت. هدف اصلی ما نمایاندن زیر ساخت های درونی و ایدئولوژیکی می باشد که مضامین زیست محیطی در بستر آن ها شکل می گیرد. این مضامین از دوران پسا صنعتی به این سو، الهام بخش اندیشه ها و تخیلات نویسندگان هستند.

قرون وسطی دوره ای مبهم و متناقض است. در این فضای مبهم، مفاهیم ب ه وضوح قابل تعریف نیستند، چرا که تحولات عظیم و تغییرات در ابعاد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و تاریخی، یک نوع احساس بی ثباتی در مورد مسائل مربوط زندگی انسان به وجود می آورد، که یکی ازاین تعریف های مبهم زن و حضور او است. در تصویر شناسی از زنان و زنانگی، به نظر می رسد به یک تصویر کاملا بی نظم و آمیخته از هر گونه جزئیات می رسیم. در مقاله ما این ابهام را از طریق دو جلد رمان گل سرخ، که توسط دو نویسنده با عقاید و افکار کاملا متفاوت نوشته شده است، بر خواهیم داشت. یکی آداب دان و عاشق و دیگری پدر روحانی سخت گیری که احترام و عشق به زن را به سخره می گیرد. در این مقاله عقیده مخالف دو نویسنده که منعکس کننده افکار جامعه آن روز است را بررسی و تحلیل می کنیم.

«پست مدرن»، «هایپرمدرن» یا «متاخر» صفت هایی هستند که عموما از دهه 80 قرن بیستم به این سو به ادبیات اطلاق می شوند. این شکل نام گذاری اشاره ای طعنه آمیز به یک «پایان» و یا نوعی «مرگ» را به ذهن متبادر می کند. نه فقط مرگ هنر بلکه مرگ خود ادبیات، که از گذشته شروع می شود، کدهای خود را بازنویسی می کند و شروع دوباره اش را اعلام می کند. این ادبیات در واقع نوعی ادبیات بینابینی است که سعی می کند پویایی در بازتولید را ملموس سازد با هدف تولید بازی، ایجاد دریافتی لذتبخش و یا پارودیک و در عین اینکه پس از ساختارشکنی، ساخت دوباره را توصیه می کند.

حقوق شهروندی که در مرحله گذار از وضعیت طبیعی بشر به وضعیت مدنی متولد می شود، ارتباط تنگاتنگ و تفکیک ناپذیری با حقوق بشر به معنای حقوق طبیعی و فطری یا حقوق بنیادین انسان دارد و زمانی مجال بروز می یابد که حقوق بشر می خواهد در چارچوب مرزهای جغرافیایی یک جامعه مدنی با در نظرگرفتن اولویت های زندگی اجتماعی ازجمله مصالح عمومی، امنیت عمومی و اخلاق عمومی در قلمرو حکومتی خاص و در سرزمینی معین و در مورد مردمانی مشخص شکل قانونی و اجرایی به خود بگیرد. بنابراین حقوق شهروندی بدون توجه به اقتصاد و مبادی آن که عدالت اجتماعی است، نمی تواند در اجتماع ظهور و بروز بیابد. از این رو می توان گفت که حقوق شهروندی و اقتصاد مقاومتی با تکیه بر آموزه های دینی و اخلاقی مبادی مشترکی دارند که مشارکت اجتماعی میان مردم را بر مدار مبادله عادلانه خدمات ساماندهی می کند و نعمت های حاصل از مبارزه انسان با طبیعت را به دور از هر گونه تبعیض توضیع می نماید. پیوند و ارتباط حقوق شهروندی با اقتصاد مقاومتی را باید در این نکته جستجو کرد که برای دستیابی به توسعه پایدار ما را گریزی نیست جز آنکه تمامی چالش های حقوقی فراروی تحقق سند اقتصاد مقاومتی را از پیش رو برداریم، چالش هایی که مانع به کارگیری پتانسیل جامعه مدنی در دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی است. برای برطرف کردن این موانع اقداماتی از جمله فعال سازی و احیای انجمن ها، اعم از مردم نهاد و تخصصی و حرفه ای با تدوین سریع، مشورت و رفع موانع حقوقی، درک توان اجتماعی گسترده جامعه مدنی و ظرفیت های قانونی آن ها، استقلال تشکل های حرفه ای به صورت نظام مند و با منشأ قانونی، تضمین آزادی بیان و استقلال مطبوعات به عنوان بازوی جلوگیری از فساد اداری و تشکیلاتی، تضمین حقوق بشر و حقوق شهروندی، بهره گیری از امکانات مناسب آموزشی، انعطاف در شیوه اداره و گفتگوی اجتماعی به صورت یک حق مشروع، به رسمیت شناختن نظارت سازمان های مردم نهاد مبتنی بر قانون اساسی، ظرفیت سازی سازمان های مردم نهاد و توسعه ارتباطات اجتماعی و خلق زمینه های مسوولیت پذیری اجتماعی در آحاد جامعه مبتنی بر معرفی ظرفیت های قانون لازم و ضروری به نظر می رسد.

چکیده فارسی:در دهه های، اخیر نقدهای بسیاری پیرامون مفهوم تاریخ و اموری که تاریخ نگاران همواره به آنها توجه کرده اند، در محافل علمی و فلسفی پسامدرن مطرح شده است. مهمترین پیامد این نقدها، به چالش کشیده شدن رسالت تاریخ در ارایه تصویری دانشورانه و عینی از رویدادهای گذشته است. این دیدگاه نسبی در پیوند با درستی تاریخ، با زیر سوال بردن سرشت و طبیعت آن، امکان دستیابی به حقیقت تاریخی را مورد تردید قرار می دهد و بیان می دارد که تاریخ نگاران، همواره با تکیه بر قدرت تخیل و وابستگی های باور شناختی خویش، رویدادهای گذشته را بازسازی کرده اند. در راستای سست شدن مفهموم تاریخ در قلمرو فلسفه، در حوزه ادبیات نیز نویسندگان برآن شدند تا در آثار خود تاریخ را بدان شیوه ای که خود می خواهند، روایت کنند. دستاورد این نگرش، پیدایش گونه ای ادبی است که می توان در فارسی آن را جایگزین تاریخ نامید. در این جستار، تلاش شده است ابتدا تصویری فراگیر از رویکرد پسامدرنیسم به تاریخ ارایه شود و پس از آن، دو جایگزین تاریخ آرکادیا و مرگ یزدگرد، از دو نویسنده انگلیسی و ایرانی، تام استاپارد و بهرام بیضایی، از این دیدگاه واکاوی شود. در این جستار، پژوهشگران، شگردها و فنون مشترکی را بررسی می کنند که این دو نویسنده به شیوه هایی متفاوت در این دو اثر به کار بسته اند تا بدین گونه ارزش و اعتبار تاریخ را به چالش بکشند و زمینه را برای سر برآوردن خرد روایت های تاریخی خود فراهم کنند. چکیده عربی:عرضت المجالس العلمیة والفلسفیة لما بعد الحداثیین فی العقود الأخیرة، انتقادات وفیرة علی هامش التاریخ، والأمور التی اعتنی بها المؤرخون، ما أدی إلی تحدی غایات التاریخ لتقدیم صورة علمیة وواقعیة عن أحداث الماضی. هذه الرؤیة النسبیة فی علاقتها مع صحة التاریخ تشک فی الوصول إلی الحقائق التاریخیة بعد الشک فی طبیعة التاریخ وجوهره وتؤکد علی أن المؤرخین دوما حاولوا تصویر أحداث الماضی باعتمادهم علی الخیال وانتماءاتهم الفکریة. وهذا الأمر تسرب إلی دائرة الأدب أیضا، إذ حاول الأدباء ذکر الأحداث التاریخیة وفقا لأهواءهم. وهذا أدی إلی ظهور نوع أدبی یمکن اعتباره فی الفارسیة، بدیلا للتاریخ. حاول المقال تقدیم رؤیة شاملة عن نظرة ما بعد الحداثیین للتاریخ، ثم یدرس بدیلی التاریخ: آرکادیا وموت یزدجرد، للکاتبین الإنجلیزی والإیرانی توم استوبارد وبهرام بیضائی، وفقا للرؤیة المذکورة، کما یلقی المقال الضوء علی أسالیب الکاتبین، وفنونهما المشترکة التی تم استخدامها فی هذین الأثرین بطرق مختلفة، لتحدی مکانة التاریخ، تمهیدا لظهور روایتیهما التاریخییتین.